Waarom toegankelijkheid in videogames ertoe doet: WCAG vs GAG
Wanneer over digitale toegankelijkheid wordt gesproken, gaat het gesprek meestal over websites en apps. Daarvoor bestaan inmiddels vaste normen, zoals de WCAG 2.2 (Web Content Accessibility Guidelines). De digitale wereld is echter door de jaren heen veel breder geworden, en digitale kanalen zoals smart-tv’s en videogames hebben langzaam de markt van digitale toegankelijkheid betreden. Tegenwoordig hebben videogames hiervoor hun eigen richtlijnen: de Gaming Accessibility Guidelines (GAG). Op het eerste gezicht lijken deze richtlijnen totaal verschillend, “web versus entertainment”, maar zouden elkaar in deze digitale wereld zelfs kunnen versterken.

Wat is de WCAG 2.2?
De WCAG staat voor ‘Web Content Accessibility Guidelines’. Oftewel: richtlijnen voor digitaal toegankelijke content. Deze richtlijnen zorgen ervoor dat mensen met een functiebeperking toegang hebben tot belangrijke informatie. De WCAG is opgebouwd uit verschillende niveaus en principes. De niveaus zijn opgebouwd in “moeilijkheidsgraad”, niveau A, AA en AAA. Hoe hoger dit niveau, hoe moeilijker dit toe te passen is op het digitale platform. Elk van deze niveaus bevat richtlijnen die ook weer ingedeeld zijn in vier principes: waarneembaar, bedienbaar, begrijpelijk en robuust. Deze principes zorgen ervoor dat:
Teksten op een website voldoende kleurcontrast bevatten en afbeeldingen voorzien zijn van tekst alternatieven (waarneembaar)
Interactieve elementen bestuurd kunnen worden met andere hardware naast een muis (bedienbaar)
Een pagina of document een logische structuur bevat en in de goede taal ingesteld staat (begrijpelijk)
De techniek achter de website goed is en dat hulpsoftware zoals een schermlezer deze goed kan lezen (robuust)
De Gaming Accessibility Guidelines (GAG)
De Gaming Accessibility Guidelines (GAG), oftewel richtlijnen voor toegankelijkheid in videogames, zijn een internationale en vrijwillige richtlijnenset voor primair gameontwikkelaars. Deze richtlijnen helpen studio’s om videogames toegankelijk te maken voor spelers met uiteenlopende behoeften, van motorische en visuele beperkingen tot cognitieve uitdagingen of tijdelijke omstandigheden.
Wat deze richtlijnen anders maakt dan de WCAG-richtlijnen, is de praktische aanpak en beschrijving. Het interessante is dat, in tegenstelling tot de WCAG, deze richtlijnen zijn opgebouwd op basis van functiebeperking (bijvoorbeeld visuele of motorische beperking), in plaats van principes (bijvoorbeeld waarneembaar of bedienbaar). Hierbij bevat elke richtlijn concrete aanbevelingen, zoals:
Aanpasbare knoppen en inputmethoden
Duidelijke visuele en auditieve feedback
Ondertiteling en transcriptie opties
Pauzeerbare gameplay (voor wie meer tijd nodig heeft)
Opties om trilling, kleur of moeilijkheidsgraad aan te passen
Kortom: meer controle voor de speler. En dat is precies waar digitale toegankelijkheid om draait
GAG in de praktijk
Een bekend voorbeeld in de gamewereld is de actie-horror videogame The Last of Us Part 2. De speler kan vrij rondlopen door de wereld, begeleid door een verhaallijn. De reden dat deze game zo bekend is geworden op het gebied van toegankelijkheid is dat deze een uitgebreid menu bevat met maar liefst meer dan 60 toegankelijkheidsinstellingen. Dit zijn instellingen zoals audiodescriptie, hoog contrast, aanpasbare controller toetsen, en mijn persoonlijke favorieten: navigatie-assistentie en automatisch richten.

Voor een speler die slechtziend of blind is, kan het vrij rondlopen door een wereld natuurlijk een uitdaging zijn. Hiervoor is de routebegeleiding-instelling en “Lock-On-Aim”-instelling geprogrammeerd. Deze houden in dat de speler begeleid wordt zowel over het pad wat deze moet volgen, als waar deze moet kijken om elementen op te pakken of vinden. Echter wordt de speler niet bij de hand genomen, maar wordt er gebruik gemaakt van een soort echolocatie waar de speler auditieve aanwijzingen krijgt voor het volgen van de goede route. Zo krijgen alle spelers dezelfde kansen om de game goed te doorlopen.

Overeenkomsten tussen WCAG en GAG
De WCAG bevat principes: waarneembaar, bedienbaar, begrijpelijk, robuust. De GAG vertaalt deze naar interactie voor iedere soort functionele beperking: hoe voelt dat in beweging, geluid en beleving? Samen vormen deze richtlijnen dé brug tussen toegankelijke informatie en een toegankelijke digitale ervaring.
Basisbeginselen
| Aspect | WCAG | GAG |
|---|---|---|
| Focus | Toegankelijke informatie op websites | Toegankelijke digitale ervaring en interactie |
| Benadering | Technische criteria en richtlijnen | Vertaling naar beleving per functionele beperking |
| Kernprincipes | Waarneembaar, Bedienbaar, Begrijpelijk, Robuust | Hoe voelt interactie in beweging, geluid en beleving? |
Gemeenschappelijke richtlijnen
De WCAG kijkt op het moment primair naar websites, hierdoor bieden de criteria in de GAG een uitstekende aanvulling op het gebied van interactie en bediening. Bepaalde elementen zijn natuurlijk hetzelfde, zo is het belangrijk om bewegende elementen of interactie te kunnen pauzeren, audio en video van ondertiteling te voorzien, en te zorgen dat beeld de optie krijgt van een verhoogde helderheid en van verhoogd contrast.
| Richtlijn | WCAG | GAG | Toelichting |
|---|---|---|---|
| Bewegende elementen | ja | ja | Mogelijkheid om beweging te pauzeren |
| Ondertiteling | ja | ja | Audio en video voorzien van ondertitels |
| Helderheid | ja | ja | Optie voor verhoogde helderheid |
| Contrast | ja | ja | Verhoogd contrast mogelijk maken |
| Interactiecontrole | Beperkt | ja | GAG biedt uitgebreidere richtlijnen voor interactie |
Aanvullende waarde van GAG
Waar GAG extra waarde biedt
Interactie en bediening: Uitgebreidere richtlijnen voor dynamische elementen
Functionele beperkingen: Specifieke vertaling naar verschillende typen beperkingen
Beweging en animatie: Gedetailleerde aandacht voor bewegende content
Beleving: Focus op hoe interactie wordt ervaren
Toepassingsgebieden
De GAG-richtlijnen zijn vooral waardevol voor:
Online leerplatformen
Websites met animaties
Scrolling animaties (bijvoorbeeld PlayStation VR2 website)
Apps met uitgebreide interactie
Digitale ervaringen met dynamische content
Veel van de richtlijnen van de GAG zijn dan ook toe te passen op websites of apps die meer interactie bevatten; denk aan (online) leerplatformen of websites die gebruik maken van animaties of scrolling animaties zoals de website van (Playstation) [https://www.playstation.com/nl-nl/ps-vr2/].
Leren van gaming: innovatieve toegankelijkheidsoplossingen
In de wereld van digitale toegankelijkheid blijven we vanuit de WCAG 2.2 onze blik richten op het minimale dat nodig is voor een persoon met een functiebeperking om mee te draaien in deze wereld. Voornamelijk in websites en online documenten. Daarbij draait de digitale wereld al lang niet meer alleen om websites en apps, maar zijn er constant ontwikkelingen die dit verder duwen. Denk aan de mogelijkheden van VR (Virtual Reality) en de trend van gamification* in het onderwijs en werkveld. De creatieve oplossingen die in videogames worden toegepast, kunnen de kwaliteit van een website of app beter maken. Bij het ontwikkelen en bedenken van videogames wordt namelijk constant gedacht over het implementeren van dynamische moeilijkheidsgraden, aanpasbare besturing, en visuele en auditieve aanwijzingen.
Investeren in échte inclusie
Het gaat echt om de ervaring en de gebruiker. Dat mensen met een functiebeperking het minimale aangeboden krijgen, betekent niet dat we niet hoeven te investeren in de sociale inclusie en het gevoel van gemeenschap. En wat vandaag in een game werkt, zit morgen misschien in een app of leerplatform.
Neem de volgende stap
Ga verder dan compliance. Combineer WCAG en GAG om niet alleen toegankelijke, maar ook inclusieve en inspirerende digitale ervaringen te creëren.
Begin vandaag met het integreren van gaming-principes in jouw digitale projecten en maak het verschil voor gebruikers met én zonder functionele beperkingen.
Wil je meer weten over hoe je WCAG of GAG-richtlijnen kunt toepassen in jouw project? Neem contact op of download onze WCAG checklist!



