Van omzeilen naar uitzeilen

Herkenbaar? Je pakt je telefoon “even” en voor je het weet zit je een uur lang dom kattenfilmpjes te kijken. De Week van de Mediawijsheid staat dit jaar in het teken van gezond schermgebruik: een onderwerp dat we allemaal herkennen in onze 24/7 online maatschappij.
Gezond schermgebruik draait niet alleen om mínder online zijn, maar ook om bewuster en doelgerichter navigeren door de digitale wereld. En daar kan WCAG 2.4.1 Blokken omzeilen een verrassend steentje aan bijdragen.

WCAG 2.4.1 – Blokken omzeilen

De bedoeling van dit succescriterium is om gebruikers te helpen makkelijker bij de unieke content op een webpagina te komen, door een mechanisme aan te bieden waarmee zij blokken content die op meerdere pagina’s herhaald worden (zoals navigatie, headers, zoekbalken of zijmenu’s) kunnen omzeilen.

De voordelen van blokken omzeilen

Voor mensen die een toetsenbord en/of schermlezer gebruiken, kan het frustrerend en vermoeiend zijn om telkens opnieuw door de herhalende blokken te moeten tabben (en/of dit voorgelezen krijgen) voordat ze bij de hoofdinhoud komen. Een mechanisme om deze blokken te omzeilen zorgt dat zij sneller kunnen navigeren over de website. Dit bespaart tijd en energie. Ook mensen die gebruikmaken van schermvergroters zijn erbij gebaat, omdat zij dan niet hoeven te zoeken waar op de pagina de unieke content begint.

Hoe werkt blokken omzeilen?

Er zijn meerdere manieren waarop een dergelijk mechanisme geboden kan worden. De meest voorkomende en praktische techniek is het gebruik van een zogenaamde “skiplink”.

Skiplink

Een “skiplink” is een link die helemaal als eerste op een webpagina aangeboden wordt en waarmee binnen de pagina direct naar het begin van de unieke content kan worden gesprongen. Deze link hoeft niet standaard zichtbaar te zijn. Hij mag ook zichtbaar worden zodra de focus eropkomt en weer onzichtbaar worden zodra de focus weer van de link afgaat.

Andere technieken

Als elk blok met herhalende content en elke sectie op de pagina een kop heeft, kan dat ook een manier zijn om content te groeperen en van kop naar kop te kunnen springen. Een andere techniek is om de website in te delen in landmarks (header, main, footer) of met aria-rollen, waarmee een gebruiker direct naar een bepaalde sectie kan springen. Deze techniek wordt echter nog niet volledig ondersteund. En voor beide van deze technieken geldt dat de ziende toetsenbordgebruikers hier eigenlijk niet zo heel veel aan hebben. Daarom blijft het toevoegen van skiplinks de beste oplossing.

Veelvoorkomende problemen

Er zijn eigenlijk twee problemen die ik in onderzoeken vaak tegenkom:

1. Er is geen mechanisme aanwezig om de blokken met herhalende content te omzeilen. Soms is deze er helemaal niet, soms is deze er wel voor de hoofdnavigatie maar bijvoorbeeld niet voor de zijmenu’s.

2. Er is wel een mechanisme aanwezig om de blokken te omzeilen, maar deze werkt niet goed. Bijvoorbeeld:

   1. Na het gebruik van de skiplink komt de focus alsnog op het eerstvolgende interactieve component in de herhalende content, bijvoorbeeld op de eerste link uit het navigatiemenu.

   2. Het gebruiken van de skiplink zorgt ervoor dat de pagina visueel wat naar beneden scrolt, maar de toetsenbordfocus verplaatst niet goed mee.

   3. De skiplink verwijst niet door naar de juiste plek. Er wordt bijvoorbeeld meer dan alleen de herhalende content overgeslagen.

   4. De skiplink verwijst naar een niet-bestaande waarde van een id-attribuut en werkt daardoor niet.

De link met gezond schermgebruik

Efficiënt kunnen navigeren draagt bij aan gezond schermgebruik. Wie makkelijker zijn weg vindt, hoeft minder tijd en energie te besteden aan herhalen en zoeken. Het resultaat is efficiëntie (sneller bij de kern), gebruiksgemak (minder frustratie), focus en rust (lagere cognitieve belasting). Belangrijke bouwstenen die bij kunnen dragen aan een goede balans in, en grip op, het schermgebruik.