Digitale toegankelijkheid op de automatische piloot

Goedemiddag allemaal, of eigenlijk nog goedemorgen. Ik ben iets te vroeg, maar over een minuut gaan we beginnen. Er zijn veel aanmeldingen, waarvoor dank. We wachten nog even tot iedereen is binnen. Het is mooi om te zien dat er zoveel mensen aansluiten. Eigenlijk zou Twan dit webinar geven, maar hij is helaas ziek. We wilden het niet afzeggen, dus ik neem het over met al zijn inhoud erbij. Ik zal bepaalde dingen herhalen, maar we zorgen ervoor dat we er samen een interactieve sessie van maken. Stel vooral al je vragen via de Q&A. Ook als ik niet meteen antwoord kan geven, kom ik er later op terug. Ik zie nog steeds mensen binnenkomen, dus ik begin over een minuut. We hebben veel slides, dus die tijd kunnen we goed gebruiken. Ik hoop dat iedereen me duidelijk kan horen, en ik hou de Q&A ondertussen in de gaten. Ik zie een aantal bekenden, superleuk dat jullie er weer bij zijn. Laten we beginnen. De eerste vraag die binnenkomt: of de slides later per mail worden gedeeld en of de webinar terug te kijken is. Ja, de webinar wordt opgenomen en komt met goede ondertiteling op de website en op YouTube. Je krijgt daar vanzelf bericht van. Zodra de video is ondertiteld, meestal binnen drie werkdagen, staat hij online. Aan het einde zal ik dit nog een keer herhalen. Er komt meteen ook een vraag over de ondertiteling: welke tool gebruiken we? Goede vraag. Ik heb het even nagevraagd: onze video-editor werkt in Premiere Pro en laat daar automatisch ondertitelen. Daarna lopen we handmatig de tekst nog eens door. We gebruiken dus nooit alleen de tool, want digitale toegankelijkheid vraagt om een extra check. Dat is altijd belangrijk: een tool helpt, maar het blijft mensenwerk. Ik ga snel verder, anders blijf ik bij de vragen hangen. Als het goed is zien jullie mijn scherm. Voor wie mij nog niet kent: ik ben Marijn van der Laan, commercieel directeur bij Cardan. Mijn achtergrond ligt in bedrijfskunde, maar ik werk veel samen met Twan en denk graag mee over hoe je digitale toegankelijkheid goed borgt in je organisatie. Ik ben dyslectisch, dus ik weet zelf hoe belangrijk heldere content is. Bij Cardan werken onderzoekers, ontwerpers, developers, consultants, PDF-specialisten en meer. Iedereen heeft hetzelfde doel: de digitale wereld toegankelijker maken. Veel collega’s zijn hiermee in aanraking gekomen vanuit hun vak of vanuit persoonlijke redenen. Digitale toegankelijkheid raakt veel meer mensen dan je denkt. Het doel van dit webinar is om je een praktische routekaart te geven voor het implementeren van digitale toegankelijkheid in je organisatie. Ik neem je mee door vier fases: voorbereiding en draagvlak, beleid en structuur, implementatie in de praktijk en borging en continuïteit. Aan het einde beantwoord ik zoveel mogelijk vragen. Stel gerust alles wat in je opkomt. We starten met een poll: waar staat jouw organisatie op dit moment? Terwijl jullie stemmen, zie ik al dat de meeste mensen aangeven dat ze “het aan het implementeren” zijn. Mooie stap. Ook als je net begint: hopelijk neem je vandaag waardevolle ideeën mee. Waarom is digitale toegankelijkheid zo belangrijk? Bijvoorbeeld voor Peter, iemand met het syndroom van Usher. Hij is slechthorend én slechtziend. Voor hem is een goed contrast op websites cruciaal. Voor mensen zoals ik, met dyslexie, scheelt het enorm als je teksten niet eindeloos lang maakt en als formulieren logisch zijn opgebouwd. Ik moest vanochtend zelf een formulier invullen op een gemeentewebsite. Ik wilde verder klikken via een grote rode knop met “Volgende”. Duidelijk zat. Maar hoe vaak ik ook klikte, er gebeurde niets. Er was geen foutmelding, niks. Dat soort dingen zijn zó frustrerend. Toegankelijkheid betekent ook duidelijk maken waarom iets niet werkt, zodat mensen weten wat ze moeten doen. Goed, tijd om in fase één te duiken: voorbereiding en draagvlak. Veel mensen noemen quick wins, bewustwording, wettelijke verplichtingen of een plan van aanpak. Allemaal herkenbaar. In deze fase draait het om inzicht krijgen: waar begin je, wie heb je nodig, welke systemen gebruik je en hoe groot is de scope? Fase twee gaat over beleid en structuur. Nu je weet waar je staat, vertaal je dat naar beleid. Denk aan visie, doelstellingen en verantwoordelijkheden. Je beschrijft welke afdelingen betrokken zijn, wie de eindverantwoordelijkheid draagt en hoe processen eruitzien. Vaak wordt dit in een soort beslisboom gezet: bovenaan de eindverantwoordelijke, daaronder de teams en hun taken, en daarnaast wie de technische toegankelijkheid beheert en wie medewerkers traint. Veel content komt namelijk uit de organisatie zelf. Projectdocumenten, evenementenpagina’s, rapporten — dat wordt vaak door teams gemaakt, niet door leveranciers. Daarom is het essentieel om duidelijk te hebben wie waarvoor verantwoordelijk is. Dan fase drie: implementatie in de praktijk. Dan gaat het leven. Denk aan trainingen voor contentmakers, bewustwording, maar ook technische trainingen voor developers, UX’ers of leveranciers. Zorg dat toegankelijkheid onderdeel wordt van onboarding, zodat nieuwe medewerkers het meteen meekrijgen. Technisch gezien gaat het om het vaststellen van standaarden, zoals WCAG 2.2 en ARIA. Gebruik waar mogelijk geautomatiseerde tests. Die dekken niet alles, maar helpen je om toegankelijkheid in elke sprint of release mee te nemen. Richt ook een proces in voor updates, patches en documentatie. Documentatie is namelijk cruciaal — je moet ergens op kunnen terugvallen. Dan fase vier: borging en continuïteit. De PDCA-cyclus is hierbij een handige methode. Plan: stel doelen, bepaal audits, bepaal verbeterpunten. Do: voer ze uit, geef trainingen, los issues op. Check: controleer of doelen gehaald zijn. Act: stel bij, verbeter en leg vast wat anders moet. Toegankelijkheid is een momentopname. Er komt elke dag nieuwe content bij, systemen veranderen, organisaties groeien. Daarom moet je processen inrichten die ervoor zorgen dat toegankelijkheid meebeweegt. Jaarlijkse audits, content-audits, monitoring, kennis borgen, uitzonderingen vastleggen — het hoort allemaal bij borging. Aan het einde volgt een samenvatting: voorbereiding, beleid, implementatie en borging. Wat kun je morgen al doen? Plan een kickoff met sleutelfiguren, begin met inventariseren van digitale kanalen, check leverancierscontracten en download eventueel de WCAG-richtlijnen voor je team. Daarmee ronden we de inhoud af. Als je meer wilt weten of alles rustig wilt nalezen of terugkijken: dat kan. De webinar wordt gedeeld, samen met Twans checklist voor het implementeren en borgen van digitale toegankelijkheid, zodat dit onderwerp echt onderdeel wordt van het DNA van je organisatie.